Geschiedenis arrestatieteams (AOT)
Pas als het echt link wordt komt het arrestatieteam opdraven. Commando-achtige politie-eenheden die zich uitsluitend bezighouden met vuurwapengevaarlijke criminelen. Rond de leden en hun werkwijze hangt een waas van geheimzinnigheid. Deze site beschrijft het verleden & heden van de arrestatieteams in Nederland en gunt je daarmee een blik achter de schermen…
In de 70-er jaren krijgt Nederland te maken met terrorisme dat zich niet alleen in het buitenland afspeelde. Daarnaast ontwikkelde de professionele criminaliteit zich op een grimmige manier.
Professionele criminaliteit
Nederland kreeg te maken met gijzelingen in Deil, de Scheveningse strafgevangenis, de Franse ambassade in Den Haag, het Indonesische consulaat in Amsterdam en de school in Bovensmilde. En ook deed het fenomeen treinkaping zijn intrede bij Wijster en de Punt.
Terrorisme
Op het gebied van terrorisme krijgt Nederland te maken met groeperingen als de Irish Republican Army (IRA), de Palestijnse Black September Organisation (BSO) en de Rote Armee Fraktion (RAF). In maart 1979 werd de Britse ambassadeur Sir Richard Sykes door IRA-aanhangers in Den Haag vermoord. Leden van de RAF kwamen naar Nederland. Bij een grenscontrole in Kerkrade werden twee douaniers doodgeschoten. In Amsterdam ontstond een hevig vuurgevecht bij de aanhouding van twee RAF-leden Wackernagel en Schneider.
In Den Haag werd op 9 september 1977 een door een RAF-lid gehuurde auto teruggebracht. De auto was echter vermoedelijk met een vals rijbewijs gehuurd en een gealarmeerde politieman werd neergeschoten. De RAF-leden worden in West-Duitsland op de hielen gezeten door politie en justitie, omdat zij gezocht worden voor een groot aantal gruwelijke moorden, ontvoeringen en aanslagen. De RAF neemt dan een wijk naar het buitenland, waaronder Nederland.
Nederland wordt door de Duitsers gezien als ‘lankmoedig’. In die tijd werd door een Duitser gezegd: ”Je kunt op elke hoek een stengun kopen, als winkelvoordeel krijg je er een plak hasj bij en tenslotte een zoen van de rechter.”
Schietpartij Croeselaan Utrecht
Ook regio Utrecht krijgt te maken in die jaren met de RAF. Op 16 september 1977 huurt een Duits sprekende vrouw een auto bij een autoverhuurbedrijf aan de Croeselaan te Utrecht. De vrouw had hier al eerder een auto gehuurd. De verhuurder vertrouwde destijds de vrouw niet. Hij waarschuwde de politie omdat hij dacht dat zij de auto wilde huren met een vals rijbewijs. De politie trok de gegevens na. Alles leek in orde.
Op 21 september komt er echter informatie bij de politie binnen dat er toch sprake is van een vals rijbewijs. In Den Haag werd onder soortgelijke omstandigheden een auto gehuurd op 19 september. Daarbij werd bij terugbrengst van de auto een agent neergeschoten. Het CRI bracht beide feiten met elkaar in verband en vindt het noodzakelijk om de verdachten op een zo veilig mogelijke manier aan te houden. Er wordt een plan gemaakt en de collega’s Kranenburg en Pieterse, twee zeer ervaren rechercheurs krijgen de opdracht de verdachte(n) aan te houden. Helaas raakt collega Kranenburg dodelijk en collega Pieterse ernstig gewond.
Na dit incident wordt duidelijk dat de politie weinig of geen kennis van deze groeperingen heeft en dat ze ook geen antwoord heeft op het extreme geweld dat deze groeperingen.
Oprichting arrestatieteams
Vrijwillige parttime teams Als antwoord hierop ontstonden er zowel bij de toenmalige rijks- als gemeentepolitie eenheden die zich gingen toeleggen op het aanhouden van verdachten die zich schuldig maakten aan dergelijke vormen van criminaliteit. Deze eenheden bestonden uit vrijwilligers en werkten vaak op een parttime basis. Ze waren de voorlopers van de huidige arrestatieteams.
Vanaf 1979 werden er 10 teams opgericht:
– 4 arrestatieteams bij de rijkspolitie
– 6 bij de gemeentepolitie.
Deze teams werden belast met het op doelmatige en verantwoorde wijze verrichten van arrestaties van als gevaarlijk bekend staande of zich als zodanig gedragende criminelen.
Na de schietpartij op de Croeselaan richt de gemeentepolitie Utrecht de Groep Bijzondere Opdrachten op. Deze wordt belast met het assisteren bij huiszoekingen, instappen in drugspanden en het aanhouden van vuurwapengevaarlijke verdachten. Ook de gemeentepolitie Arnhem richt een GBO op, dit naar aanleiding van een aantal schietpartijen door criminele families. Dit nam destijds dusdanige vormen aan dat gesproken werd van “Wild West op de Veluwe”.
Ook de overige grote gemeentepolitiekorpsen richten soortgelijke teams op. Daarnaast organiseerde de Rijkspolitie begin jaren 70 ook al enkele speciale teams, te weten: West I, West II, Oost en Zuid.
De ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie versturen in 1979 een brief waarbij zij uiteindelijk groen licht geven voor de oprichting van de Arrestatieteams. Hiermee is de oprichting van de Arrestatieteams een feit.
In 1993 vind de reorganisatie bij de politie plaats en dus ook bij de Arrestatieteams. Een aantal teams van de Rijkspolitie gaan samen met teams van de Gemeentepolitie. Het AT Amsterdam-Amstelland gaat samen met het team West II van de Rijkspolitie. Het team West I gaat samen met het AT Rotterdam-Rijnmond. Het AT Oost van de Rijkspolitie blijft bestaan. AT Zuid blijft in eerste instantie ook bestaan, maar gaat later samen met het Arrestatieteam van de Gemeentepolitie Eindhoven.
11 september 2001, de wereld schrikt op
Op 11 september 2001 wordt de wereld geconfronteerd met nieuwe vormen van terroristische aanslagen. Iedereen heeft nog de beelden van New York, Madrid en Londen op het netvlies staan. Maar ook Nederland wordt geconfronteerd met terrorisme, men dreigt tunnels op te blazen. In Den Haag wordt bij een poging om een aantal leden van de Hofstadgroep, in een woning, aan te houden een handgranaat naar het AT gegooid. Hierbij raken een aantal AT-ers gewond. Na een belegering van een dag kunnen de daders tijdens een interventie worden aangehouden.
Oprichting van de Dienst Speciale Interventies
Als antwoord op de de bestrijding van het hedendaagse terrorisme en (grof) geweld en uit het oogpunt van efficiency, heeft het kabinet in 2005 besloten een nieuwe slagvaardige organisatie op te zetten. Hiertoe is de Dienst Speciale Interventies opgericht. Indien nodig kunnen de Arrestatieteams, de nieuw opgerichte Unit Interventie en de Unit Interventie Mariniers gezamenlijk slagvaardig optreden. De Unit Interventie is nieuw opgericht en bestaat uit politiemensen, militairen en scherpschutters (oude Bijzondere Bijstands Eenheid-Politie) De Unit Interventie Mariniers is de nieuwe benaming voor Bijzondere Bijstands Eenheid-Mariniers. De Unit Interventie en Unit Interventie Mariniers kunnen alleen ingezet worden met toestemming van de Minister in het geval van klein- of grootschalige offensieve high risk operaties, waarbij bijvoorbeeld sprake is van opofferingsgezindheid.
Samenvoeging teams
In het kader van de reorganisatie van de Nederlandse politie in 1994, zijn er diverse arrestatieteams samengevoegd. In 2000 fuseerden AT Zuid en het toenmalige AT van de regio Brabant Zuid-Oost tot het Interregionaal Arrestatieteam Zuid-Nederland. In 2007 fuseerden het AT Utrecht en AT Gelderland-Midden tot het Interregionaal Arrestatieteam Midden-Nederland.
Ontwikkeling gaat door
Nederland heeft momenteel 6 AT’s van de politie en 1 AT van de Marechaussee (KMAR BSB) die per team tot wel 400 inzetten per jaar hebben.
Vanaf 1993 waren de volgende teams in Nederland operationeel:
- Interregionaal Arrestatieteam Amsterdam-Amstelland;
- Interregionaal Arrestatieteam Haaglanden;
- Interregionaal Arrestatieteam Noord-Oost Nederland;
- Interregionaal Arrestatieteam Rotterdam-Rijnmond;
- Interregionaal Arrestatieteam Zuid;
- Regionaal Arrestatieteam Gelderland-Midden;
- Arrestatieteam van Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de KMAR
- Regionaal Arrestatieteam Utrecht.
Sinds 1-1-2007 zijn de volgende teams in Nederland operationeel:
- Interregionaal Arrestatieteam Amsterdam-Amstelland;
- Interregionaal Arrestatieteam Haaglanden;
- Interregionaal Arrestatieteam Noord-Oost Nederland;
- Interregionaal Arrestatieteam Rotterdam-Rijnmond;
- Interregionaal Arrestatieteam Zuid;
- Interregionaal Arrestatieteam Midden-Nederland;
- Arrestatieteam Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de KMAR
National politie
Alle arrestatieteams zijn bij de start van de Nationale politie op 1-1-2013 organisatorisch ondergracht bij de DSI. Dit is er de oorzaak van dat vanaf 2013 de verschillende teams geen eigen embleem meer gebruiken. Iedereen draagt het DSI embleem op de ene schouder en het boogje met de tekst ARRESTATIETEAM op de andere schouder.
